İsrail: Sudan ile barış anlaşması Washington’da imzalanacak
Sudan, İsrail ile diplomatik ilişkiler kurmak ve normalleştirmek için bir anlaşma imzalayan son Arap Birliği ülkesi oldu. İsrail Dışişleri Bakanı, iki ülke arasındaki tarihi anlaşmanın birkaç ay içinde Washington’da imzalanacağını söyledi.
Perşembe günü İsrail’den Sudan’a bugüne kadarki en üst düzey diplomatik ziyaret oldu. İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, Sudan’a giderek Devlet Lideri Abdel Fattah al Burhan ve hükümet yetkilileriyle görüştü.
Cohen, dönüşünde Tel Aviv’deki havaalanında yaptığı açıklamada, barış anlaşmasının maddelerinde uzlaşmaya varıldığını duyurdu.
Sudan, iki yıl önce İsrail ile bir normalleşme anlaşması imzalamayı kabul etmişti, ancak şu ana kadar bir uzlaşma sağlanamadı.
Arap Birliği ülkeleri son birkaç yılda İsrail ile defalarca barış anlaşmaları imzaladı. Sudan bu ülkelerin sonuncusu olacak.
2020 yılında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Fas, ABD’nin arabuluculuğunda yürütülen müzakerelerin ardından İsrail ile İbrahim Anlaşması’nı imzalayarak normalleşme yolunda ilk adımı attı.
Arap Birliği ülkeleri onlarca yıldır İsrail’i egemen bir ülke olarak resmen tanımayı reddetti. İsrail ile Arap ülkeleri arasında da birçok savaş yaşandı.
Mısır, 1979’da İsrail’i resmen kabul eden ilk Arap ülkesiydi. Bunu 1994’te Ürdün izledi.
Sudan ile imzalanacak anlaşmanın da sembolik bir anlamı var. Başkent Hartum, tüm üye devletlerin İsrail’i asla resmen tanımayacaklarına yemin ettikleri 1967 Arap-İsrail savaşından üç ay sonra düzenlenen Arap Birliği zirvesine ev sahipliği yapıyordu.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, Cohen ve Burhan’ın “İsrail ile yapıcı ilişkiler geliştirmenin yollarını, başta askeri ve güvenlik olmak üzere tarım, enerji, sağlık, su, eğitim alanlarında işbirliğini görüştüklerini” duyurdu.
Açıklamada barış anlaşması imzalanıp imzalanmayacağına dair herhangi bir bilgi yer almadı.
Barış anlaşması duyurusu, daha sonra ülkesine dönen Cohen’den geldi. Cohen, havaalanında yaptığı açıklamada, “ziyaretin ABD’nin rızasıyla yapıldığını” söyledi:
“Ziyaret, stratejik bir Arap ve Müslüman ülke ile tarihi bir barış anlaşmasının temellerini attı. İsrail ile Sudan arasındaki barış anlaşması bölgesel istikrarı artıracak ve İsrail devletinin ulusal güvenliğine katkıda bulunacaktır.”
Cohen, barış anlaşmasının Ekim 2021’de darbe sonrası iktidara gelen ordunun kısa süre önce planladığı “hükümeti sivillere devretmesi”nden kısa bir süre sonra imzalanacağını söyledi.
Filistin meselesine cevaben İsrail’i yıllardır tanımayan Arap ülkeleri birer birer bu politikalarından vazgeçiyor; Filistinlileri yansıtıyor.
1967’deki savaştan bu yana Arap ülkeleri, İsrail’le diplomatik ilişkiler geliştirmek için Filistin topraklarındaki işgallerinden vazgeçtiler; Başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devleti kurma kuralı işledi.
